Cách Chọn Gà Chọi Hay: Bí Quyết Từ Kê Kinh Cổ & Kinh Nghiệm Thực Chiến

Nuôi một con gà nòi thì dễ, nhưng chọn được một con “gà hay”, một “thần kê” để cất công chăm sóc là cả một nghệ thuật. Nhiều người mới vào nghề thường chỉ chọn gà theo vẻ ngoài hung hãn, nhưng cuối cùng lại mua phải gà lai, gà thiếu “bổn”.

Cách Chọn Gà Chọi Hay, bạn phải xem xét toàn diện 5 yếu tố: Ngoại hình (đầu, mỏ, mắt, cổ, lườn), vảy chân (vảy tốt, vảy xấu), lông, cựa, và thần thái (tiếng gáy, dáng đi).

Trong kinh nghiệm hàng chục năm của tôi, việc này không chỉ dựa vào may mắn mà phải tuân theo những bí quyết từ sách vở cổ xưa như Kê Kinh và kinh nghiệm thực chiến. Tôi sẽ chia sẻ chi tiết cách “đọc vị” một chiến kê thực thụ trong bài viết này.

Phân Biệt Các Loại Gà Chọi: Cách Chọn Gà Chọi Hay

Trước khi bắt tay vào chọn, tôi khuyên bạn phải xác định mình chơi dòng nào, vì tiêu chí chọn sẽ khác nhau hoàn toàn.

• Gà Đòn: Phổ biến ở miền Bắc và miền Trung. Loại gà này có thân hình to lớn, vạm vỡ, lông thưa (đặc biệt ở cổ, đùi) để lộ phần da thịt đỏ au. Gà đòn đá bằng đòn, tức là sức mạnh của cú đá, nên trận đấu thường kéo dài, đòi hỏi sức bền và khả năng chịu đòn phi thường.
• Gà Cựa: Phổ biến ở miền Nam. Gà cựa thường nhanh nhẹn, lanh lợi hơn, thân mình gọn gàng và bộ lông dày. Chúng thắng bại dựa vào cặp cựa sắc nhọn. Một trận gà cựa có thể kết thúc rất nhanh chỉ bằng một đòn hiểm.

Bài viết này sẽ tập trung vào các đặc điểm chung của một “gà hay”, áp dụng cho cả hai dòng, nhưng sẽ nhấn mạnh các yếu tố quan trọng riêng khi cần thiết.

Cách Chọn Gà Chọi Hay Qua Ngoại Hình (Xem Tướng Mạo)

Đây là bước đầu tiên và cơ bản nhất. Một con gà hay trước hết phải có một ngoại hình cân đối, rắn chắc. Khi cầm gà trên tay, tôi thường kiểm tra các bộ phận sau:

Đầu, Mỏ, Mắt (Phần “Thần Thái”)

• Đầu: Đầu phải to, tương xứng với cần cổ. Gà đầu to, cổ to thường mạnh mẽ, lì đòn.
• Mồng: Tôi luôn ưu tiên mồng trích (mồng nhỏ, mỏng, mọc sát đầu). Loại mồng này giúp gà khó bị đối thủ cắn, mổ vào mồng để làm điểm tựa tung đòn. Mồng dâu hay mồng ba lá đều là mồng xấu, dễ chảy máu làm mờ mắt khi thi đấu.
• Mắt: Mắt phải sâu, mí mắt mỏng, con ngươi nhỏ nhưng lanh lợi. Về màu mắt, tốt nhất là mắt vàng thau, kế đến là mắt bạc. Mắt đỏ, mắt đen thường không được đánh giá cao.
• Mỏ: Mỏ phải ngắn, to và cứng cáp. Mỏ ngắn giúp cắn, mổ chính xác và giữ chặt đối thủ, tạo điểm tựa vững chắc để tung đòn hiểm.

Cần Cổ, Lưng, Lườn và Ghim (Phần “Bộ Khung”)

• Cần Cổ: Cổ phải to, dài và có xương cần liên lạc (không lồi lõm), tuyệt đối không được lệch vẹo. Cổ to thể hiện sức mạnh và khả năng chịu đòn.
• Lưng: Lưng dài vừa phải, đặc biệt phải có thế đứng “giọt mưa”, tức là phần lưng gần cổ cao hơn phần đuôi.
• Lườn: Lườn gà phải thẳng (còn gọi là lườn tàu), không được cong hay vẹo lườn. Gà vẹo lườn thì thân bị lệch, thế đứng không cân, đá đòn không có lực.
• Ghim: Đây là hai cái xương nhỏ ở gần hậu môn. Kinh nghiệm của tôi là ghim phải khít (đút vừa lọt ngón tay út là chuẩn) và bằng nhau. Ghim khít thì khi đá, hai chân sẽ chụm lại, tạo ra đòn đá mé rất nguy hiểm. Ghim không bằng nhau (cái ngắn cái dài) là gà xấu, dễ bị đui mắt.

“Kê Kinh” Luận Vảy: Đọc Vị Chiến Kê Qua Chân

Ngoại hình là cái “thể”, nhưng vảy chân mới là cái “tài”. Sách Kê Kinh cổ xưa đã đúc kết hàng trăm loại vảy, và qua thực chiến, tôi nhận thấy điều này không sai: vảy tốt quyết định đòn độc, độ bền và sự may mắn của chiến kê.

Người mới chơi không cần thuộc hết, chỉ cần biết phân biệt vảy tốt và vảy xấu cơ bản là đủ dùng.

Các Loại Vảy Tốt (Gà Dữ, Gà Quý) Cần Tìm

Nếu bạn thấy những vảy này, hãy giữ lại nuôi, rất có triển vọng:

• Hai Hàng Trơn: Vảy ở hai hàng trước chân đóng đều đặn, thẳng tắp hình chữ “nhân”, rõ ràng, không xen vảy lạ. Đây là vảy cơ bản của một con gà tốt, gà “bổn”.
• Vảy Án Thiên: Một vảy lớn đóng sát gối. Đây là vảy của gà dữ, gà tài, sách xưa ghi là “nghìn con có một”. Gặp gà này nên tránh.
• Vảy Huyền Châm: Một vảy nhỏ xíu, sắc lẹm, đóng ngay tại cựa. Gà có vảy này cực kỳ hay đâm, đòn rất độc, chuyên đâm vào mắt, cổ họng đối thủ.
• Vảy Qui (Vảy Ba Hàng): Thay vì hai hàng trơn, gà có ba hàng vảy, vảy ở giữa nhỏ hình lát chĩ. Đây là loại gà dữ, lì đòn.
• Vảy Hổ Đầu: Một cái “dặm” (vảy nhỏ) đóng ngay ở đầu ngón chúa (ngón giữa). Đây được coi là vảy của “linh kê”, rất độc, gặp phải tránh.
• Vảy Tam Tài: Là bộ ba vảy lớn đóng liền nhau. Tùy vị trí mà có tên gọi khác nhau như Tam Tài Án Thiên (sát gối), Tam Tài Vấn Khâu (ngay cựa), Tam Tài Phủ Địa (sát chậu)… đều là vảy của gà quý, gà dữ.

Các Loại Vảy Xấu Tuyệt Đối Tránh (Gà Bỏ Đi)

Kinh nghiệm của tôi là, dù gà có đẹp mấy mà chân có những vảy này, bạn cũng không nên tiếc, nuôi chỉ tốn lúa:

• Khai Vuông Tám Vảy (hoặc Xổ Chậu Tám Vảy): Gà có 8 vảy ở phần khai vuông (gần chậu). Đây là dấu hiệu rõ nhất của gà “xuống bổn”, gà lai, đá không bền, không có tài.
• Vảy Ém: Trông rất giống vảy Huyền Châm nhưng lại đóng dưới cựa (cách cựa một khoảng). Gà này bị coi là gà thua lăng, không nên dùng.
• Bể Biên (Nội/Ngoại): Vảy ở hàng biên (hàng ngoài cùng) bị vỡ, nứt, không thành hàng. Đây cũng là dấu hiệu gà lai, đá không ra gì.
• Gối Nát, Vấn Cán Trên: Vảy ở phần gối hoặc trên cựa bị lộn xộn, nát vụn. Đây là gà xấu, không nên nuôi.
• Vảy Hậu Thiếu: Hàng vảy phía sau chân (vảy hậu) đóng không tới cựa, bị thiếu hụt. Đây là gà xuống bổn, không bền sức.

Luận Về “Linh Kê” và “Gà Dữ” (Kiến thức nâng cao)

Ngoài vảy và ngoại hình, trong giới chơi gà còn truyền tai nhau về các “linh kê” (gà thần) với những đặc điểm dị biệt. Gặp được là duyên, ngàn con mới có một:

• Gà Tử Mị: Khi ngủ, con gà nằm duỗi thẳng chân, cổ vươn ra, cánh xòe, trông y hệt một con gà chết. Đây là loại linh kê đứng đầu, ra trường không có đối thủ.
• Gà Nhật Nguyệt: Gà có hai cựa, một cựa màu đen, một cựa màu trắng. Hoặc hai mắt có hai màu khác nhau. Gà này ra đòn rất dữ dằn.
• Gà Lông Voi: Trên cánh hoặc đuôi mọc ra một (hoặc vài) sợi lông rất cứng, to, thường xoắn lại như lò xo. Gà mái mà có lông voi thì cực quý.

Nếu không tìm được “linh kê”, bạn chỉ cần tìm “gà dữ”. Gà dữ là gà có đòn đá hiểm, lì lợm, thường có các đặc điểm như:

• Chân vuông, mắt sâu, mặt lanh lợi.
• Chân xanh mắt ếch: Loại này cực kỳ lì đòn, chịu đau giỏi.
• Gà Ô Ướt: Gà lông đen, ướt át, nổi tiếng dữ dằn, cầm chắc phần thắng.
• Gà Xám Khô: Gà lông xám, màu khô, thường có nhiều biệt tài, đá hay.

Phân Tích Lông Gà Theo Ngũ Hành (Kinh Nghiệm Dân Gian)

Một yếu tố cuối cùng tôi muốn chia sẻ, mang nhiều tính dân gian nhưng các sư kê lão làng rất hay dùng để “bắt gà” tại trường đấu, đó là màu lông theo Ngũ Hành.

Người xưa cho rằng màu lông ứng với các mạng, và các mạng này tương khắc lẫn nhau:

• Gà Nhạn (lông trắng) = Mạng Kim
• Gà Xám (lông xám) = Mạng Mộc
• Gà Ó (lông vàng) = Mạng Thổ
• Gà Ô (lông đen) = Mạng Thủy
• Gà Điều (lông đỏ) = Mạng Hỏa

Quy luật tương khắc khi chọn đối thủ là: Kim khắc Mộc, Mộc khắc Thổ, Thổ khắc Thủy, Thủy khắc Hỏa, Hỏa khắc Kim.

Nói dễ hiểu là:

• Gà Nhạn (Kim) ăn Gà Xám (Mộc)
• Gà Xám (Mộc) ăn Gà Ó (Thổ)
• Gà Ó (Thổ) ăn Gà Ô (Thủy)
• Gà Ô (Thủy) ăn Gà Điều (Hỏa)
• Gà Điều (Hỏa) ăn Gà Nhạn (Kim)

Đây là yếu tố để tham khảo khi hai con gà “đồng tài đồng sức”.

Kết Luận

Chọn gà chọi hay là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn, tinh tường và một chút đam mê. Đừng chỉ nhìn vào vẻ ngoài hung hãn, hãy bắt đầu từ một ngoại hình cân đối, không dị tật, và quan trọng nhất là phải cúi xuống “đọc” được bộ vảy chân của nó.

Lời khuyên cuối cùng của tôi dành cho bạn là: “Chó giống cha, gà giống mẹ”. Hãy cố gắng tìm hoặc đúc ra một con gà mái gốc (mái bổn) thật tốt, thật lì đòn. Sau đó dùng một con trống hay (trống thắng trận, vảy tốt) để cản. Lứa con sinh ra, bạn hãy dùng những kiến thức trong bài viết này để chọn lựa. Đừng tiếc những con gà vảy xấu, gà lai, nuôi chỉ tốn công mà không bao giờ thành “chiến kê” được.

Chúc bạn sớm tìm được một chiến kê ưng ý!